PROJE TARİHİ: Eylül 2021-Haziran 2024
PROJENİN AMACI: Trabzon ve ilçelerinde geleneksel yöntemlerle yapılan ekmek çeşitlerinin araştırılması, tespit edilen tariflerin denenerek kayıt altına alınması amacıyla “Doğadan Ekmeğe” projesi yürütülmektedir. Projenin ilgililere yönelik bir kaynak oluşturması amacıyla tariflerin kitap haline getirilmesi, kısa film ve tanıtım etkinlikleriyle yaygınlaştırma sürecinin tamamlanması hedeflenmektedir.
PROJENİN KAPSAMI:Trabzon’un merkezi ile ilçeleri; Akçaabat, Arsin, Araklı, Of, Çaykara, Maçka, Çarşıbaşı, Vakfıkebir, Sürmene, Tonya, Hayrat, Şalpazarı bu projenin kapsamını oluşturmaktadır. Yapılan saha çalışmasıyla elde edilen veriler değerlendirilerek uygulanabilir tarifler denenmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Bu proje; Yiyecek İçecek Hizmetleri, Araştırma, Grafik Fotoğrafçılık Alanları tarafından yürütülmektedir.
PROJENİN İÇERİĞİ: İnsanlık tarihi için avcılık ve toplayıcılıktan sonra yerleşik hayata geçiş bir dönüm noktası olmuştur. Yerleşik hayata geçildiğini de arkeolojik kazılardaki keramik kaplarda bulunan hububat tanelerinden anlıyoruz. Beslenmenin temel ögesi olan ekmeğin ana malzemesi durumundaki hububat; tarımsal üretim, dolayısıyla da yerleşik hayata geçişin en önemli göstergesidir. Boğazköy’de yapılan kazılar, Hititlerin zengin bir besin çeşitliliğine sahip olduklarını özellikle ekmek, börek ve çörek gibi unlu mamulleri fazlasıyla tükettiklerini göstermektedir. Yine Sümerlerden kalan kil tabletlerde yaklaşık 300 çeşit ekmek türünden söz edilmiş ve kazılarda bugünkü tandıra benzeyen fırın kalıntıları tespit edilmiştir. Hititçe metinlerde yaklaşık 180’e yakın unlu mamulün adı geçmektedir. Hatta bir kutlama metninde “peynirli ekmek” ifadesi geçer ki günümüzde Trabzon’un birçok yerinde halen hem buğday hem de mısır unundan peynirli ekmek yapılmaktadır. Bütün bunlar Anadolu topraklarında ekmek kültürünün ne kadar derin bir tarihi geçmişe sahip olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Türk kültürü de öteden beri ekmeği daima sofrasının baş tacı olarak kabul etmiştir. Kaşkarlı Mahmut tarafından kaleme alınan Dîvânü Lügati’t-Türk’te “ekmek”, “yufka”, “katmer” isimler yer almakta ve yine Selçuknamelerde toy ve törenlerin ikramlıkları arasında ekmek çeşitleri sayılmaktadır.
Bu projeyle Trabzon ili ve ilçelerinde geçmişte uygulanan ve halen daha uygulanmakta olan ekmek çeşitlerine dair literatür taraması yapılmaktadır. Elde edilen bilgilerle projede çalışacak alan ve ekiplere yönelik sunum hazırlanmaktadır. Saha çalışmasıyla ekmek kültürü yerinde incelenmeye, yaşatılan tarifler tespit edilmeye devam etmektedir. Uygulanabilir tarifler seçilerek denenecek ve kayıt altına alınacaktır. Böylece yöresel ekmek çeşitlerinin gelecek kuşaklara aktarılması sağlanacaktır.
Devam etmekte olan projede kullanılan malzemeler, özellikleri, yapım aşamaları, sunum, fotoğraflar, videolar, röportaj ve görüşmeler kayıt altına alınarak arşivlenecek, elde edilen veriler ışığında hazırlanan raporlar araştırmacılar için bir başvuru kaynağına dönüştürülecektir.
